Często obecnie słyszy się, że za wentylację w domu odpowiadają centrale wentylacyjne, a konkretnie te wyposażone w wymiennik obrotowy. Dlaczego tak się dzieje skoro wiadomo, że nie jest to najszczęśliwsze rozwiązanie, a mimo to wybierane.
Po pierwsze jest to oczywiście kwestia reklamy i deklarowania przez handlowców nie do końca sprawdzonych danych. W rzeczywistości najczęściej podawane są dwie podstawowe zalety wymienników obrotowych:
- wysoka sprawność,
- odzysk wilgoci.
Zastanówmy się więc nad tymi dwoma aspektami.
WYMIENNIK OBROTOWY VS. PŁYTOWY: SPRAWNOŚĆ
Maksymalna sprawność wymiennika obrotowego tak naprawdę nie przekracza 85%. Natomiast sprawność wymienników przeciwprądowych może dochodzić do 96%. Jest więc znacznie wyższa od tzw. obrotówek. Jak widać istnieją konkurencyjne rozwiązania wymienników, które dają większą sprawność niż wymiennik obrotowy.
WYMIENNIK OBROTOWY: ODZYSK WILGOCI (?)
Aby omówić to zagadnienie potrzeba wcześniej przybliżyć budowę wymiennika obrotowego. Zbudowany jest bowiem z nawiniętej wokół osi obrotu karbowanej i gładkiej folii aluminiowej. Naprzemienne zwoje folii tworzą w ten sposób zbiór kanalików. Aluminium ma zdolność pochłaniania ciepła i w efekcie zjawisko to wykorzystano do odzysku ciepła z powietrza. Powietrze wywiewane z pomieszczeń przepływa przez wymiennik nagrzewając go, następnie wymiennik się obraca i trafia w strumień zimnego, świeżego powietrza. Następnie powietrze to odbiera ciepło z aluminium i nawiewane jest do pomieszczeń w domu. Tym samym takich obrotów wymiennik wykonuje 3-20 na minutę.
Jeśli chodzi o odzysk wilgoci to uzyskuje się go przez pokrycie wymiennika substancją higroskopijną. Substancja ta pochłania wilgoć z powietrza usuwanego, a następnie oddaje do powietrza nawiewanego. Oczywiście do czasu aż materiał higroskopijny nie „zaimpregnuje się” tłuszczem i innymi substancjami obecnymi w powietrzu usuwanym. Jakkolwiek, nie wiadomo jak długi może to być okres. Jak dotąd, producenci nie deklarują trwałości działania efektu higroskopijnego w takich warunkach.
WYMIENNIK OBROTOWY: SEPARACJA STRUMIENI (?)
Przy wymienniku obrotowym raczej nie można mówić o odseparowaniu strumieni powietrza wywiewanego i nawiewanego. Świeże powietrze przechodzi więc przez te same kanaliki co powietrze usuwane! Dodatkowo w obracającym się wymienniku zawsze zostaje powietrze usuwane. Następnie jest ono wtłaczane z powrotem do domu. Czyli część powierza, które usuwamy z kuchni czy WC nawiewamy potem do pokoi! Czy pomyśleliśmy kiedyś jakie zanieczyszczenia, wirusy i bakterie wracają w ten sposób do pomieszczeń zamiast zostać usunięte? Ile z nich będzie kumulować się przez to w materiale higroskopijnym?
Ostateczny wybór zawsze pozostaje dla inwestora. Dobrze jest jednak wiedzieć, że Sanepid nie wyda nigdy zgody na zamontowanie wymiennika obrotowego w obiekcie, dla którego jego decyzja jest obligatoryjna. To dlatego, że powietrze świeże przechodzi przez te same kanaliki co powietrze wywiewane.
WYMIENNIK OBROTOWY VS. PŁYTOWY: SZCZELNOŚĆ
Wymiennik obrotowy, ze względu na swoja konstrukcję jest nieszczelny i to powoduje dodatkowe mieszanie się strumieni powietrza.
OGRANICZENIA STOSOWANIA
W związku z tymi negatywnymi wymienionymi właściwościami, wymienników obrotowych nie powinno się stosować w obiektach, w których:
- istnieją kuchnie, gdzie wyciągane powietrze zawiera dużo oparów tłuszczów,
- zlokalizowane są palarnie – bo zapachy przeniosą się do pomieszczeń gdzie się nie pali,
- zlokalizowane są baseny – bo nadmierna będzie wilgotność.
ENERGOCHŁONNOŚĆ
Montując system wentylacji mechanicznej, mamy na względzie dostarczenie świeżego powietrza i oszczędności. Centrala z wymiennikiem obrotowym bez wątpienia zużywa więcej prądu niż z krzyżowym płytowym. To dlatego, że zamontowany jest w niej dodatkowy napęd wirnika (napęd obracający wymiennik obrotowy). Pracuje on bez przerwy (non-stop) i generuje przy tym też dodatkowy hałas.
PORÓWNANIE ZALET I WAD – WYMIENNIK OBROTOWY I PŁYTOWY (KRZYŻOWY)
| WYMIENNIK KRZYŻOWY | WYMIENNIK OBROTOWY |
|---|---|
| Odseparowane strumienie powietrza | Świeże powietrze płynie tymi samymi kanalikami co wywiewane |
| Brak części ruchomych w rekuperatorze | Większe ryzyko awarii ze względu na występowanie części ruchomych |
| – | Dodatkowa energia na zasilanie obrotu wymiennika (nawet 70 W/h) |
| Sprawność temperaturowa do 93% | Sprawność temperaturowa do 85% |
| Brak odzysku wilgoci | Odzysk wilgoci z materiału higroskopijnego pokrywającego wymiennik |