Kwestia zanieczyszczeń powietrza pojawia się zawsze w okresach wzmożonej emisji spalin, szczególnie zaś tej związanej z ogrzewaniem budynków. Raport WHO wskazuje, że 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej jest znajduje się w Polsce (choć WHO zastrzega, że w zestawieniu znalazły się tylko miasta, które robią pomiary jakości powietrza). Warto więc poznać jakie w Polsce obowiązują normy zanieczyszczeń powietrza.
NORMY ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA WEDŁUG WHO
W okresach grzewczych następuje kumulacja zanieczyszczeń w powietrzu, poprzez wzrost stężenia tzw. pyłów zawieszonych (PM- Particulate Matter ). Według najnowszych badań najbardziej szkodliwe są cząstki o wielkości poniżej 10 µm, a szczególnie poniżej 1 µm, które wdychane mogą gromadzić się w organizmie (1 µm =10-6 m, czyli jedna milionowa metra).
Z pyłów PM do pomiarów wyodrębnia się te o wielkościach PM10 i PM2,5. Poniżej przedstawiono progi zanieczyszczeń zalecane przez WHO:
| KATEGORIA PM | PM10 | PM2,5 |
| Średnia roczna | 20 μg/m3 | 10 μg/m3 |
| Średnia dobowa | 50 μg/m3 | 25 μg/m3 |
NORMY ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA WEDŁUG NORM POLSKICH
W Polsce normy dla pyłów drobnych PM10 są ustalone na trzech poziomach:
| POZIOM | WARTOŚĆ | OPIS |
| Dopuszczalny | 50 µg/m3 (dobowo) | Jakość powietrza nie jest dobra, ale nie wywołuje ciężkich skutków dla ludzkiego zdrowia |
| Informowania | 200 µg/m3 (dobowo) | Jakość powietrza jest zła i trzeba ograniczyć aktywność na powietrzu, norma przekroczona jest 4-krotnie |
| Alarmowy | 300 µg/m3 (dobowo) | Jakość powietrza jest bardzo i należy bezwzględnie ograniczyć przebywanie na powietrzu, a najlepiej zostać w domu (szczególnie osoby chore), norma przekroczona jest 6-krotnie |
| POZIOM JAKOŚCI POWIETRZA | PM10 [μg/m3] | PM2,5 [μg/m3] |
| Bardzo dobry | < 20 | < 12 |
| Dobry | 21–60 | 13–36 |
| Umiarkowany | 61–100 | 37–60 |
| Dostateczny | 101–140 | 61–840 |
| Zły | 141–200 | 85–120 |
| Bardzo zły | > 200 | > 120 |
CO KRYJE SIĘ W PYŁACH PM10 ?
Pył PM10 składa się z mieszaniny cząstek zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc.
NIEBEZPIECZNY BENZO(A)PIREN
Zanieczyszczeniem w grupie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dla którego w prawie krajowym i unijnym określono stężenie dopuszczalne, jest benzo(a)piren, traktowany jako wskaźnik zanieczyszczenia powietrza WWA. Został on najlepiej poznany i ze względu na siłę działania rakotwórczego oraz powszechność występowania w środowisku uznany został za wskaźnik całej grupy WWA. Notabene, jego dopuszczalne średnie stężenie roczne wynosi wynosi 1 ng/m3.
Powołując się na Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska, „w roku 2016 poziom docelowy B(a)P przekroczony był na 122 ze 129 stanowisk w kraju, w tym na 111 spośród 114 stanowisk tła miejskiego i podmiejskiego. Uśrednione stężenie roczne B(a)P dla wszystkich stanowisk tła miejskiego i podmiejskiego w 2016 r. wynosiło 5,20 ng/m3, było więc pięciokrotnie wyższe od wartości poziomu docelowego. Na 7% stanowisk tła miejskiego i podmiejskiego stężenie średnie roczne B(a)P ponad dziesięciokrotnie przewyższało poziom docelowy.”
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne są substancjami bardzo toksycznymi. Stanowią one liczną grupę związków zawierających od dwóch do kilku, a nawet kilkunastu pierścieni aromatycznych w cząsteczce. Z reguły na stanowiskach gdzie notowane są większe stężenia pyłu PM10, większe są również stężenia WWA. Można to łączyć z faktem, że zwykle wyższe stężenia pyłu PM10 występują w rejonach, w których na mierzone stężenia PM10 znaczący wpływ ma emisja z niskich emitorów związanych z ogrzewaniem budynków. Ta kategoria źródeł emisji charakteryzuje się dużą emisją WWA do powietrza. W czystych rejonach, oddalonych od obszarów z dużą emisją zanieczyszczeń z ogrzewania budynków, stężenie WWA w pyle PM10 jest znacznie mniejsze. Wraz z przesuwaniem się w kierunku rejonów o dużym stężeniu PM10, stężenia WWA rosną proporcjonalnie w większym stopniu niż stężenia PM10. Z reguły na stanowiskach gdzie notowane są większe stężenia pyłu PM10, większy jest procentowy udział WWA w tym pyle.
ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ
W skali kraju, największe ilości WWA emitowane są z systemów indywidualnego ogrzewania budynków. Szacuje się, że ta kategoria źródeł emisji odpowiedzialna była za 87% całkowitej emisji WWA i 80% emisji B(a)P z terenu Polski w 2015 r. Źródła emisji tej kategorii występują powszechnie na terenie całego kraju. Z uwagi na małą wysokość kominów odprowadzających spaliny z tych źródeł, emisja WWA z tej kategorii źródeł jest odpowiedzialna w największym stopniu za występowanie wysokich stężeń WWA na dużym obszarze kraju na terenach zamieszkałych, nie tylko na obszarze dużych miast i aglomeracji, ale także na obszarze mniejszych miast, miejscowości i wsi zabudowanych budynkami ogrzewanymi indywidualnie.
TARCZA ANTYSMOGOWA – KONIEC ZE SMOGIEM W TWOIM DOMU
Innowacyjne rozwiązanie TARCZY ANTYSMOGOWEJ, z opatentowaną technologią STOPFIELD®, pozwala wyeliminować jedną z największych bolączek miast, miasteczek i wsi – zanieczyszczone powietrze. Dzięki niej możliwe jest odfiltrowanie z napływającego do wnętrza domu powietrza cząstek stałych nawet o średnicy 1 μm. Redukcja pyłów zawieszonych na poziomie aż 99,95% wywiera dobroczynny wpływ na zdrowie i samopoczucie, gwarantując świeże i czyste powietrze zarówno we wnętrzach domowych, jak i publicznych.
POZNAJ WSZYSTKIE MODELE ELEKTROFILTRÓW PRO-VENT CLEAN R
150 – 360 m3/h
Wielkość dedykowanego rekuperatora: 300-450
200 – 450 m3/h
Wielkość dedykowanego rekuperatora: 450-550
250 – 650 m3/h
Wielkość dedykowanego rekuperatora: 600-700
300 – 850 m3/h
Wielkość dedykowanego rekuperatora: 800-950
Literatura:
- Raport :”Zanieczyszczenie powietrza wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi na stacjach tła miejskiego w 2016 roku”. Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska
- Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w procesach stosowania asfaltów „BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 7-8/2000, str. 11-13
- Rynek Instalacyjny 12/2016
- DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy
- https://sojp.wios.warszawa.pl