Wymaganą ilość powietrza, którą trzeba usunąć z określonych pomieszczeń, aby zapewnić wentylację domu określają na przykład Polska Norma PN-B-03430:1983/Az3:2000 oraz europejska PN-EN 15251. Aby możliwe było prawidłowe działanie instalacji wentylacyjnej należy w odpowiedni sposób przeprowadzić dobór elementów instalacji wentylacyjnej.
WYMAGANA ILOŚĆ POWIETRZA
Wentylacja musi zapewniać choćby podstawową wymianę powietrza w domu. We właściwie wentylowanym domu świeże powietrze z zewnątrz napływa do pomieszczeń zwykle najmniej zanieczyszczonych, przykładowo: pokoi dziennych lub sypialni. Stamtąd natomiast przepływa do przedpokoju. Następnie do pomieszczeń, w których wydziela się dużo zanieczyszczeń i wilgoci. Jest to przykładowo kuchnia, łazienka czy toalety, skąd powietrze usuwa się na zewnątrz.
Taki sposób przepływu powoduje, że do pokoi nie napływają zanieczyszczenia i wilgoć z kuchni, łazienki, a także toalety (tzw. pomieszczeń brudnych).
Ilości powietrza wentylacyjnego wg. normy PN-EN 15251 przedstawiono w tabeli 2.
DOBÓR ELEMENTÓW INSTALACJI NAWIEWNO-WYWIEWNEJ
DOBÓR ELEMENTÓW – CZERPNIA
Czerpnia powietrza służy do zasysania z zewnątrz świeżego powietrza.
Czerpnia składa się z:
- kratki zewnętrznej
- skrzynki rozprężnej
- ponadto – kołnierza do połączenia kanału
Skrzynka rozprężna jest niezbędna oczywiście dla zminimalizowania strat ciśnienia.
Do obliczeń należy przyjmować stratę ciśnienia na czerpni ΔP= 20 Pa.
Czerpnie najlepiej jest oczywiście montować na ścianach zewnętrznych budynku.
Montujemy je raczej z dala od okien. O ile to możliwe od strony nawietrznej budynku. Wytworzy to zatem pewne nadciśnienie nawiewu względem wywiewu. Będzie to korzystne w przypadku gdy rekuperatory nie pracują. W przypadku, gdy do czerpni nie ma dogodnego dostępu z zewnątrz, nie należy stosować siatek ochronnych w kratkach. Z czasem gromadzące się na siatce zanieczyszczenia spowodują dodatkowe, znaczne opory i mogą być ponadto źródłem hałasu.
W przypadku wyposażenia układu wentylacyjnego w gruntowy wymiennik ciepła, stosujemy dodatkowo gruntową czerpnię powietrza. Jej wielkość jest uzależniona choćby od rozmiarów wymiennika.
DOBÓR ELEMENTÓW – WYRZUTNIA
Wyrzutnia służy oczywiście do usuwania zużytego powietrza na zewnątrz.
Do obliczeń należy przyjmować ΔP=20 Pa.
Może być wykonana jak czerpnia i zamontowana w ścianie zewnętrznej budynku, o ile:
- powietrze wywiewane nie zawiera uciążliwych zapachów, a także zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia,
- przeciwległa ściana sąsiedniego budynku z oknami znajduje się w odległości przynajmniej 10 m, lub bez okien co najmniej 8 m,
- okna znajdujące się w tej samej ścianie oddalone są w poziomie od wyrzutni przynajmniej 3 m, a poniżej lub powyżej wyrzutni, co najmniej 2 m,
- czerpnia powietrza, usytuowana w tej samej ścianie budynku, znajduje się poniżej lub na tym samym poziomie, co wyrzutnia w odległości przynajmniej 1,5 m.
Ze względu na hałas jaki wyrzutnia może powodować nie montujemy jej przy oknach sypialni. Innym rozwiązaniem jest choćby podłączenie wyrzutni pod kanał wentylacji grawitacyjnej.
DOBÓR ELEMENTÓW – REKUPERATOR
Rekuperator jest „sercem” całej instalacji wentylacyjnej. To on dostarcza świeże filtrowane powietrze, a także usuwa stare. W nim następuje też odzysk ciepła.
Rekuperatory opisują charakterystyki przepływowe, czyli zależność sprężu dyspozycyjnego od wydajności powietrza.
Dobierając odpowiednie urządzenie spośród różnych ofert dostępnych na rynku, inwestor dodatkowo powinien brać pod uwagę następujące parametry:
- ciężar,
- wytwarzany hałas,
- poziom odzysku ciepła (powinno się podawać wykresy sprawności wymiennika ciepła dla tzw. powietrza suchego)
- zużycie prądu (urządzenie pracuje 24 godziny na dobę, zużycie energii elektrycznej jest więc istotne)
- koszty i dostępność filtrów powietrza (wymiana filtrów co 3-6 miesięcy, niektóre sprowadzane urządzenia wymagają również wymian kosztownych kaset)
- niezawodność wentylatorów (tylko stosowanie wentylatorów renomowanych producentów gwarantuje wieloletnią pracę)
DOBÓR ELEMENTÓW – KANAŁY WENTYLACYJNE
Kanały wentylacyjne dochodzą bezpośrednio do rekuperatora po stronie nawiewu, wywiewu, czerpni i wyrzutni. Można wykonać je choćby z aluminium lub z PVC czy PE.
Ze względu na tłumienie akustyczne najlepsze są kanały elastyczne, izolowane oraz przewody z gęsto sprasowanych włókien szklanych.
Stosowane średnice kanałów:
- 1. przypadek: Ø160 – dla rekuperatora MISTRAL 250
- 2. przypadek: Ø200 – dla rekuperatora MISTRAL 400 EC
- 3. przypadek: Ø250 – dla rekuperatorów MISTRAL 650 EC
- 4. przypadek: Ø315 – dla rekuperatorów MISTRAL 1100 oraz MISTRAL 1100 EC
- 5. przypadek: Ø400 – dla rekuperatora MISTRAL 2000 EC
Stosowane średnice kanałów:
- nawiewy do sypialni i gabinetu – Ø100 mm
- pokoju dziennego – Ø135 mm
- wywiewny z łazienek, toalet, pomieszczeń gospodarczych – Ø100 mm
- wywiew z kuchni – Ø125 mm
- wywiew z okapu nadkuchennego – Ø100 mm
DOBÓR KANAŁÓW
Średnice wszystkich kanałów dobiera się w zależności od wielkości przepływającego przez nie powietrza. Nie powinno się przy tym jednak przekraczać następujących wartości:
- 1. przypadek: Ø100 – dla przepływu max. 100 m3/h
- 2. przypadek: Ø130 – dla przepływu max. 190 m3/h
- 3. przypadek: Ø160 – dla przepływu max. 300 m3/h
- 4. przypadek: Ø200 – dla przepływu max. 450 m3/h
- 5. przypadek: Ø250 – dla przepływu max. 700 m3/h
Jeśli zachowano powyższe zasady, straty ciśnienia na kanałach przyjmuje się:
- 2 Pa/mb dla odcinka prostego kanału i dodatkowo:
- 3 Pa dla każdego łuku
- 4 Pa dla odgałęzienia trójnika
- 30 Pa dla każdego z anemostatów nawiewnych lub wywiewnych
Sposób prowadzenia kanałów może być właściwie dowolny. Należy jednak unikać nagłych załamań i ostrych łuków. Stosunkowo najprościej rozprowadza się kanały na poddaszu.
Jeżeli budynek posiada więcej kondygnacji, odgałęzienia zasilające pomieszczenia najniższe prowadzi się pod połacią dachu. Ściśle mówiąc, robi się to po narożnikach ścianek kolankowych do stropu i poprzez przekucie do odpowiednich pomieszczeń.
Jako wyciągi można wykorzystać przykładowo istniejące kominowe kanały wentylacyjne. Należy w nich jednak koniecznie poprowadzić dodatkowe kanały elastyczne PCV i połączyć poprzez odpowiedni kołnierz do instalacji wentylacyjnej. Kanał PCV jest niezbędny, ponieważ w praktyce istnieją znaczne nieszczelności w kominach.
Jako kanały wentylacyjne najlepiej użyć przewodów izolowanych o właściwościach tłumiących hałas. Używanie rur SPIRO lub FLEX dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy mamy pewność, że kanały oprowadzone są w otoczeniu względnie ciepłym. Tam gdzie wystarczy izolacja kanałów o grubości 2.5 cm.
Jednak, gdy prowadzimy kanały np. przez nieocieplone, wentylowane poddasze, należy dodatkowo wszystkie kanały zaizolować wełną mineralną o grubości min. 5 cm.
DOBÓR ELEMENTÓW – ANEMOSTATY NAWIEWNE
Anemostaty regulowane umożliwiają sterowanie ilością powietrza nawiewanego. Zapewniają one przysufitowy rozdział powietrza. Poprzez wkręcanie, a także wykręcanie grzybka anemostatu możemy precyzyjnie ustalić ilość nawiewanego lub wywiewanego powietrza.
- dla strumieni 30-50 m3/h stosować Ø100 (np. dla sypialni)
- dla strumieni 50-100 m3/h stosować Ø125 – Ø160 (np. dla pokoju dziennego)
Nawiewniki montuje się w suficie w sypialni, pokoju dziennym, gabinetach, czyli wszędzie tam, gdzie niezbędny jest napływ świeżego powietrza.
Nawiewu właściwie nie stosuje się w holu i korytarzach. Miejsce nawiewu powinno być tak wybrane, aby zapewnić jak najbardziej dokładną wymianę powietrza i nie bezpośrednio nad miejscem przebywania ludzi. Najlepiej robić to choćby w okolicach okien, z dala od drzwi. W szczególności w pokoju dziennym mogą być dwa nawiewy.
DOBÓR ELEMENTÓW – ANEMOSTATY WYWIEWNE
Najczęściej stosowane średnice:
- Ø 125 – Ø 150 dla kuchni
- Ø 100 dla łazienki, WC, itp.
Wywiewniki montuje się po jednym w łazienkach, toaletach, garderobach, pomieszczeniach gospodarczych, a także w przedsionku. Tymczasem w kuchni zalecamy wykonanie dwóch punktów. Jeden zakończony anemostatem wywiewnym (albo kratką), natomiast drugi podłączony do okapu kuchennego.
UWAGA ! Podłączamy okap tylko nad kuchenką elektryczną i gdy jest on wyposażony w filtr przeciwtłuszczowy. Brak filtra może doprowadzić w efekcie do trwałego zabrudzenia instalacji i wymiennika ciepła.
Należy pamiętać, że powietrze powinno mieć zapewniony swobodny przepływ z pokoi do łazienek, a także kuchni. W związku z tym drzwi do tych pomieszczeń powinny być podcięte przy podłodze (min. 1.5 cm) albo zaopatrzone w kratki wentylacyjne (pow. kratki 50-60 cm2).
DOBÓR ELEMENTÓW – KRATKI WENTYLACYJNE
Jako zakończenia kanałów wywiewnych można stosować też kratki wentylacyjne. Ważne jest, aby przy projektowaniu brać pod uwagę opory ( spadki ciśnień ) jakie one powodują.
DOBÓR ELEMENTÓW – KANAŁY ODGAŁĘŹNE I AKCESORIA
Stosując kanały miękkie zagięcia wykonujemy właśnie z tych kanałów. Należy jednak pamiętać, aby były wykonywane w sposób łagodny, tzn. pod katem 45°. Wykonując instalację na kanałach sztywnych stosujemy także różnego rodzaju redukcje, kolanka, trójniki itp.
VADEMECUM WENTYLACJI MECHANICZNEJ
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat przepisów, doborów i najlepszych praktyk przy projektowaniu i wykonywaniu rekuperacji do budownictwa jednorodzinnego?
Zapraszamy do zapoznania się z vademecum wentylacji mechanicznej.