TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU, CZYLI JAK OBNIŻYĆ ŚLAD WĘGLOWY?

Po pierwsze, jedną z inicjatyw jest podjęcie szerokiej termomodernizacji budynków prywatnych i publicznych. Termomodernizacja budynku ma zapewnić wysoką efektywność energetyczną i niskoemisyjność budynków. Działania mające na celu poprawę efektywności budynków mogą liczyć na wsparcie finansowe, czyli dofinansowanie. Toteż kluczowymi instytucjami krajowymi wspierającymi inwestycje w renowację, w tym termomodernizację budynku są Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Po drugie, kolejną inicjatywą jest dokładne przyjrzenie się śladowi węglowemu w budownictwie, który dla nowych budynków będzie obliczany już na etapie projektu.

KRAJOWA STRATEGIA RENOWACJI – TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU

Oczywiste jest, że efektywność energetyczna budynków jest bardzo zróżnicowana zarówno pod kątem ich przeznaczenia jak i roku oddania do użytkowania. Dla przykładu wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną (EP) budynków mieszkalnych waha się od np. 300 kWh/(m²·rok) do np. 50 kWh/(m²·rok). Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami nowy budynek mieszkalny jednorodzinny powinien mieć wskaźnik EP nie większy niż 70 kWh/(m²·rok) – WT 2021.

Ogółem, w przypadku budynków mieszkalnych, opłacalna pod względem ekonomicznym termomodernizacja budynku pozwala na ograniczenie zapotrzebowania na energię końcową o 75% względem obecnego poziomu oraz redukcję o ok. 10% całkowitej rocznej emisji gazów cieplarnianych i 25% całkowitej emisji pyłów w Polsce.

Termomodernizacja budynku – wytyczne

Aby osiągnąć cel klimatyczny ograniczenia emisji o 55% do 20230 roku należałoby wykonać termomodernizację w 2,4 mln budynków, w tym około 500 tys. głębokich termomodernizacji.

Co więcej, przyjęcie transformacji klimatycznej w kierunku neutralności do 2050 roku oznacza szereg stopniowo wprowadzanych zmian jak na przykład:

• całkowita rezygnacja z wykorzystania węgla w celach grzewczych,
• stopniowe wycofywanie stosowania pozostałych paliw kopalnych, w tym szczególnie gazu ziemnego, zarówno w budynkach mieszkalnych jak i niemieszkalnych.

Słowniczek pojęć:

Jednym z kierunków, który ma nas przybliżyć do neutralności klimatycznej i realizacji celów „Fit for 55” („Gotowi na 55”) ma być ścieżka szybkiego wzrostu płytkiej termomodernizacji ze stopniowym upowszechnieniem głębokiej termomodernizacji już do 2030 roku.  Czyli, innymi słowy, prawdopodobna masowa wymiana wysokoemisyjnych źródeł ogrzewania służąca poprawie jakości powietrza w najbliższych latach, jednocześnie tworząc podstawy do osiągnięcia powszechnej głębokiej termomodernizacji budynków spójnej z transformacją w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie w kolejnych dekadach.

Termomodernizacja budynku oznacza mniejsze zapotrzebowaniem na energię, tym samym redukując emisję gazów cieplarnianych do atmosfery, czyli tzw. ślad węglowy.

CO TO JEST ŚLAD WĘGLOWY?

Ślad węglowy jest sumą emisji wszystkich gazów cieplarnianych, powodowanych przez dany proces, system lub populację z uwzględnieniem ich absorbcji i przechowywania w określonych granicach. Nie chodzi zatem o sam dwutlenek węgla, choć jego udział objętościowy w emisji jest zdecydowanie największy. Warto też wiedzieć, że są gazy, które bardziej niż dwutlenek węgla przyczyniają się do ocieplenia klimatu.

Ślad węglowy wyrażany jest jako GWP (z ang. Global Warming Potential), co oznacza potencjał tworzenia efektu cieplarnianego i mierzony jest w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla CO₂eq.

Szacuje się, że sektor budowlany odpowiada za prawie 40% światowej emisji gazów cieplarnianych, a konkretnie ok. 20 mld ton CO₂ w 2020.

Celem polskiego budownictwa na rok 2050 jest zerowy ślad węglowy dla wszystkich budynków.

Chodzi tutaj o ślad węglowy generowany w trakcie jego użytkowania, a związany jest głównie z zapotrzebowaniem budynku na energię, m.in. do ogrzewania, oświetlenia, wentylacji i klimatyzacji.

Taki jest cel długoterminowy, jednak aby go osiągnąć należy przygotować się na szybsze zmiany.

JAK OBNIŻYĆ ŚLAD WĘGLOWY?

Istnieje wiele czynników, które wpływają na ślad węglowy budynku, jak na przykład wybór materiałów budowlanych. Niektóre materiały, takie jak beton czy cement, mają dużo większy wpływ na środowisko niż inne materiały, takie jak na przykład drewno. Drewno może mieć ujemny ślad węglowy, o ile pochodzi z certyfikowanych plantacji, prowadzonych w zrównoważony sposób. Innymi czynnikami, które wpływają na ślad węglowy, są systemy HVAC, a ściśle mówiąc instalowanie energooszczędnych urządzeń i korzystanie z energii odnawialnej.

Ogólnie rzecz biorąc projektanci i architekci kształtując formę oraz określając techniczne wyposażenie budynku będą na bieżąco weryfikować projekt pod kątem jego wpływu na środowisko. Jednymi z głównych celów będą taka bryła oraz wyposażenie budynku, które zapewni minimalne zapotrzebowanie na tanią energię, z możliwie dużym udziałem energii odnawialnej (OZE).

W tym kontekście idealnie sprawdzą się urządzenia odzyskujące energię oraz korzystające z darmowej energii słońca, wiatru oraz ziemi.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Aby budynek miał niskie zapotrzebowanie na ciepło musi być dobrze zaizolowany oraz szczelny. Wysoka szczelność budynku pociąga za sobą konieczność stosowanie wymuszonej wentylacji. Ta zaś wykorzystywania urządzeń odzyskujących energię z powietrza usuwanego.

To zadanie spełniają centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła (rekuperatory).

System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła ma za zadanie dostarczać do budynku w sposób ciągły świeże i czyste powietrze z zewnątrz oraz na dodatek odzyskiwać energię ze zużytego powietrza odprowadzanego na zewnątrz budynku. Energia z powietrza zużytego zostaje przeniesiona do powietrza nawiewanego żeby podnieść jego entalpię (temperaturę i wilgotność). To z kolei oznacza realne oszczędności na ogrzewaniu budynku. Rekuperator wyposażony w energooszczędne wentylatory oraz przemyślaną automatykę sterującą pracą systemu wentylacyjnego może przynieść również realne oszczędności związane z jedynie minimalnym zużyciem energii elektrycznej. Stąd, ważne jest projektowanie instalacji niskosprężnych oraz dostosowanie pracy systemu do aktualnych potrzeb.

Budynek, który jest wypełniony czystym i świeżym powietrzem tworzy komfortowe i zdrowe warunki do życia. Szacuje się, że dorosły człowiek potrzebuje w ciągu doby aż ponad 25 kg powietrza. Jest to więc kilkakrotnie więcej niż to co zje i wypije!

Najważniejszą zaletą wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji) jest ograniczenie strat ciepła w budynku i dodatkowo zachowanie wysokiego komfortu przebywania i dobrej jakości powietrza wewnętrznego. Można jednak zrobić znacznie więcej stosując płytowy gruntowy wymiennik ciepła (GWC). Jest to pierwszy element systemu wentylacyjnego, a jego głównym zadaniem jest pozyskiwanie darmowej energii ciepła i chłodu z gruntu, co we współpracy z rekuperatorem przekłada się na radykalne i realne ograniczenie ucieczki ciepła przez system wentylacyjny.

Czym jest gruntowy wymiennik ciepła?

Gruntowy wymiennik ciepła PRO-VENT to system specjalnie opracowanych płyt, schowanych pod budynkiem lub obok niego, w gruncie. GWC montuje się już na etapie wczesnych robót budowlanych.
Powietrze wentylacyjne, zanim trafi do rekuperatora, przepływa przez schowany pod ziemią GWC. Innymi słowy, jest to swoisty magazyn zielonej energii (ciepła i chłodu), z którego można korzystać cały rok.

Chłodne powietrze latem

Poza oczywistymi walorami zimą w postaci podniesienia energooszczędności systemu wentylacyjnego i ograniczeniu zużycia energii przez źródło grzewcze, gruntowy wymiennik ciepła PRO-VENT jest również bardzo efektywny podczas letnich upałów. Powietrze wentylacyjne przepływające przez GWC w okresie lata się ochładza, nawet do temperatury +16oC. Dzięki czemu skutecznie i praktycznie bezkosztowo chłodzi dom. Należy pamiętać, że system taki pracuje wyłącznie na świeżym powietrzu zewnętrznym.

Zdrowe powietrze przez cały rok

Rekuperacja z GWC dostarcza duże (komfortowe) ilości uzdatnionego powietrza świeżego, zewnętrznego. Czyli, powietrze wypełniające wnętrze pomieszczeń jest stale wymieniane na
nowe, a pod płytami GWC jednocześnie oczyszczane z zarodników bakterii (86%) i grzybów (97%) – co potwierdziły badania. To z kolei oznacza, że nawiewamy do budynku powietrze czystsze niż na dworze.

Dlatego też, aby projektować budynki o niskim śladzie węglowym trzeba pamiętać zarówno o jego formie oraz konstrukcji jak również o wyposażeniu technicznym, które zapewni tanią zielona energię i jednocześnie zdrowe i komfortowe warunki. Takie podejście z cała pewnością obniży ślad węglowy projektu.

Natomiast w przypadku istniejących obiektów poddanych głębokiej termomodernizacji należy bardzo czujnie patrzeć na uszczelnianie przegród pod kątem zapewnienia odpowiedniej wentylacji.

FIT FOR 55, GOTOWI NA 55

„Fit fo 55” („Gotowi na 55”) to zestaw wniosków ustawodawczych, które mają zmienić i uaktualnić unijne przepisy oraz co więcej, ustanowić nowe inicjatywy, tak by polityka UE była zgodna z celami klimatycznymi i uzgodnionymi przez Radę i Parlament Europejski.

Nazwa pakietu ma nawiązywać do celu jaki podstawiła sobie Unia Europejska, czyli redukcja emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 roku. Proponowany pakiet „Fit for 55” („Gotowi na 55”) ma dostosować unijne przepisy do tego celu.

W skład pakietu wchodzi szereg inicjatyw, które w mniejszym lub większym stopniu dotykają sfery życia każdego Europejczyka:

Inicjatywy

TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU – DOFINANSOWANIE

Aby umożliwić oraz przyspieszyć proces transformacji gospodarki, w tym między innymi termomodernizacji budynków Polska będzie musiała skutecznie wdrożyć wsparcie finansowe (np. dofinansowanie) zarówno ze środków krajowych jak i unijnych. Przykładowymi programami wsparcia finansowego poprzez np. dofinansowanie są: ulga termomodernizacyjna, program Czyste Powietrze, program Stop Smog, Fundusz Termomodernizacji i Remontów (FTiR) oraz Fundusze Europejskie, w tym Krajowy Plan Odbudowy (KPO).

Tylko ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów (FTiR) możliwe jest otrzymanie wsparcia poprzez program TERMO. Czyli wsparcie na termomodernizację budynku, remonty i instalacje OZE  w budynkach wielorodzinnych. 

Instrumenty finansowe z FTiR z programu TERMO to premie:

• termomodernizacyjna
• remontowa
• premia MZG
• kompensacyjna

Tabela poniżej przedstawia zestawienie krajowych form wsparcia finansowego, czyli na przykład poprzez dofinansowanie do termomodernizacji budynku.

POZNAJ WSZYSTKIE MODELE REKUPERATORÓW MISTRAL